Opdat wij weten, wat God ons in genade schenkt!

‘Mooie spreuk gisteren. Wat een bijzondere diepte, en wat is het
toch belangrijk wat ouders tegen kinderen zeggen!’

Ongelooflijk belangrijk. Maar ook in het dagelijkse omgaan met anderen. Als
je iets tegen iemand zegt, weet jij dan wat jouw kritische woorden doen in het
innerlijk van iemand? Mensen zijn wat dat betreft vaak aardig gevoelloos naar
elkaar in het ‘willen scoren’ of ‘de ander te kijk zetten’ of ‘je gelijk willen halen’.

‘Heel goed om over na te denken en je dat bewust te zijn. Wat is de spreuk vandaag?’

een weg, die er is, kan oprecht lijken voor het aangezicht van een man,
toch kan het laatste ervan wegen van de dood zijn.

Als we kijken in het leven van koning Jerobeam van Israël, hij werd koning
omdat het rijk na Salomo uiteenviel in twee rijken, een van 2 en een van 10
stammen, dan zien wij deze Spreuk voor ogen, we kunnen ook dezelfde woor-
den lezen in Spreuken 14:12. Wat koning Jerobeam deed, leek een rechte weg.
Hij plaatste gouden kalveren in Dan en Bethel (tegenwoordig worden die in
Nederland ook uitgereikt) en bracht daarmee het volk tot afgoderij.

‘Ja het leek hem een rechte weg, maar het eindigde met de dood, letterlijk.’

We kunnen het allemaal nalezen in 1 Koningen 12:25-33 en 1 Koningen 14:7-11.
De boeken Koningen lezen wij niet vaak, maar als je ze gaat bestuderen, blijken
ze allerminst saai te zijn. Voor de Joden gelden zij als profetische boeken, en dat
zijn ze ook!
De weg die Jerobeam insloeg als koning over Israël (de 10 stammen), leek hem
oprecht (hij wilde het volk het makkelijk maken), maar het was een weg zonder
Elohim, zonder Jahweh. Hij week af van de Thora.

‘Het leek een weg tot leven, maar bleek de dood te zijn.’

Dat is wat wij mensen doen: in onze eigenwijsheid (zie Spreuken 3:7) menen
wij dat een weg die wij zelf bedenken en misschien wel heel rationeel afwegen,
goed is, maar hoe het uitpakt kan op verschillende manieren flink fout zijn.
We zien het bij Jerobeam, maar ook bij Paulus, als je zijn eigen getuigenis
in Filippenzen 3:4-7 en 1 Timotheüs 1:13 leest.
Je kunt een voor jou geestelijk goed lijkende weg inslaan, terwijl je daardoor
anderen ernstig beschadigt. En waar zal die weg eindigen? Kijk naar koning
Jerobeam, en luister naar de profeet Ahia, die in zijn leven zo’n belangrijke
rol speelde!

‘Wat een bijzondere spreuk voor vandaag! En hoe waar is die!’

een raat van honing is aangenaam spreken
zoet voor de ziel, genezing voor het gebeente.

De eerste zin is hier in de Hebreeuwse volgorde gezet, waarmee het parallel
met de tweede beter naar voren komt. ‘Een raat van honing’ komt overeen
meet ‘zoet’. De aangename woorden wijzen naar de ziel en het gebeente.
Gods woord is als honing, dat blijkt uit verschillende Schriftplaatsen. Gods
woord kon voor de profeet zoet in de mond (gehemelte) zijn, maar bitter in
de buik.

‘Ja prima, en het gaat hiert toch ook om mensenwoorden?’

Jawel, wat een mens spreekt is zó belangrijk. Zoals een moeder tegen een kind
en een vader tegen zijn zoon/dochter spreekt is ongelooflijk van belang. Onaan-
gename woorden in de (jonge) jeugd tegen een kind gesproken, beschadigen
dat kind voor de rest van het leven. Daarmee worden diepe wonden in het leven
aangebracht. De ziel wordt ermee gekerfd, ingekrast.

‘Ja, daar zijn verschrikkelijke voorbeelden van bekend.’

En wat kan het genezend werken voor een mens als er aangename, opbouwende
woorden worden gesproken! Die zijn zoet voor de ziel en genezend voor het ge-
beente. Vooral als die woorden gedragen worden door de liefde van God. Die
liefde werkt werkelijk helend voor een mens. Dat gaat heel diep, en volgens deze
spreuk reikt de helende werking van die woorden tot in het gebeente, als metafoor
voor het diepste innerlijk van de mens.

‘Opnieuw gaat het vandaag over wat je mond uitgaat. Daar gaan veel uitspraken
over. Opmerkelijk.’

Het gaat om contact onderling tussen mensen. Daarin wordt veel gezegd, en welke
woorden wij spreken, dat is ontzettend van belang. Daarin gaat nogal wat mis. Laten
we kijken naar de Spreuk:

het hart van een wijze maakt zijn mond verstandig,
en zullen zijn lippen de invloed vermeerderen (Spreuken 16:23)

Het gaat om het hart van de wijze. Wijsheid komt met de jaren zegt men weleens,
maar dat is relatief. Er is ook het gezegde: ‘hoe ouder hoe gekker’. Gods wijsheid
is niet iets wat je zomaar even koopt. Het wordt geschonken doordat het Woord
in werkt in je leven en je eruit leeft. Paulus bidt om de geest van wijsheid en ont-
hulling in erkenning van Hem. Dat is een bijzondere toedeling van Zijn geest,
voor ons.

‘Daar wordt maar weinig over gesproken, als je zo je oor te luister legt in de chris-
lijke wereld.’

Ja natuurlijk! Het gaat om met wijsheid spreken in allerlei situaties. Als je hart
gevuld is met Zijn wijsheid (voor vandaag), dan zul je juiste koers houden in je
leven van alledag. Ook in je praten en spreken. Je kunt veel woorden uiten, maar
niets zeggen. Je kunt weinig woorden gebruiken op een dag, maar wel veel (tot
opbouw) zeggen. Dat gaat eigenlijk automatisch als je een wijs hart hebt. Dan zal
door wat je mond uitgaat, je invloed groter worden.

‘Die Spreuken van Salomo. Hij werd door God geïnspireerd,
dat kan niet anders.’

een bron van leven is het verstand is voor de bezitters
maar de vermaning van dwazen is dwaasheid

Als je verstand door heilige geest verlicht wordt, heb je
wijsheid en inzicht in het leven en hoe de dingen gaan.
Je hebt door Zijn woord inzicht en verstand om tot Zijn eer
te leven, de Spreuken geven daar aanwijzingen voor.

‘Terwijl een dringende aanwijzing (vermaning) voor de dwazen dwaasheid is?’

‘Het klinkt zo eenvoudig, maar het is iets, dat zo diep gaat!’

Hij zal niet teleurstellen, al wie op Hem zijn geloof bouwt, zal niet
beschaamd uitkomen. Heerlijk hoor. Hij geeft al wat we nodig heb-
ben in ons leven, het verstand om verstandig acht te geven op Zijn
woord, dat leven, licht en liefde in ons hart brengt!

‘Wel bijzonder gisteren, dat door zo’n woord ineens een verband ligt
met Psalm 1, die blijkt te gaan over de Heer zelf!’

De Spreuk van vandaag is ook weer de moeite waard:

de wijze van hart wordt verstandig genoemd,
en zoetheid van lippen vermeerdert het inzicht.

De wijze van hart: hij, die door te luisteren naar het woord van Jahweh
werkelijk wijs is. De vrees van Jahweh is het begin van de wijsheid. Dat
zegt Psalm 111:10, en in die Psalm wordt die regel gekoppeld aan de letter
Resj, dat betekent: hoofd, begin. Bijzondere Psalm, met 22 versregels, en
aan elke regel is een Hebreeuwse letter gekoppeld. Ook in de herziene Sta-
tenvertaling is dat goed weergegeven. Die letter vormt dan weer de toegang
tot de inhoud van dat vers.

‘Ja,  mooi dat de volgende regel daar direct op laat volgen, dat als je ernaar
handelt, je een goed inzicht hebt.’

De wijze van hart is verstandig en dat zal te zien zijn. Bij de Heer zelf was dat
overduidelijk. Hij was werkelijk wijs, want Hij wandelde in de vrees van Jah-
weh; op Hem rust de geest van de vrees van Jahweh (Jesaja 11:1,2).
Je bent bijzonder gezegend als je God kent (omgang hebt met) en als je door
Zijn woord te volgen, inzicht hebt hoe te wandelen. Dat is genade. De tweede
versregel eindigt in de concordante vertaling met het woord ‘invloed’.

‘Dus met zoetheid van lippen vermeerdert je invloed?’

De zoetheid komt dan van de honing van het woord van God, wat leidt tot
een heel andere taal die je uit dan wat vroeger je mond verliet. Goede woor-
den die opbouwend zijn. Paulus laat scherp zien wat de mensheid zonder
God zoal aan woorden spreekt in Romeinen 3. Door de inwerking van het
woord van God in je hart gaat je spraak veranderen en win je aan invloed,
niet om jezelf hogerop te werken, maar om tot Zijn eer te spreken.