Opdat wij weten, wat God ons in genade schenkt!

‘We zijn al een aardig tijdje bezig in Spreuken 15, en ik ben er blij mee.’

Daarom gaan we nu weer verder met vers 16:

Beter is weinig met de vrees van Jahweh,
dan een grote schat met verwarring erbij.

‘We gaan wel door een bijzonder hoofdstuk van Spreuken, terwijl er in
de wereld van alles gebeurt, vind ik juist hier rust in.’

Ook vers 15 is weer een goede om over na te denken:
Alle dagen van een ellendige zijn slecht,
maar een blijmoedig hart is als een voortdurende maaltijd

Het woord voor ‘ellendige’  heeft te maken met ‘vernederd, smart, pijn’
Het is een deel van het woord ben-oni, de naam die Rachel gaf aan haar
jongste zoon, die Benjamin zou heten. Zij noemde hem ‘zoon van mijn
smart’ en Rachel stierf, terwijl Jakob de zoon Benjamin noemde.  Afgezien
van de rijke typologie van deze gebeurtenissen zien we, dat het in onze
spreuk gaat om iemand die smart/pijn/ellende doormaakt en daardoor
een vernederd mens is.

‘En staat er voor het woord ‘slecht’ een ander woord in het Hebreeuws?’

Eigenlijk staat er ‘ro’, dat betekent: kwaad. Het gaat er vermoedelijk om, dat
een mens in vernederende omstandigheden de dagen als kwaad zal ervaren.
Aan de andere kant wijst de spreuk op het grote belang van de juiste instel-
ling van het hart. Het woord is tov (goed): voor de goede van hart viert voort-
durend feest, in zekere zin.

‘Het woord ‘maaltijd’, is dat juist?’

Het gaat er wel naartoe. Je kunt het als ‘feest’ vertalen, maar een goed feest be-
staat ook uit het houden van een maaltijd met elkaar. Het gaat om ‘drank’, en
verwijst naar het drinken bij een goede maaltijd. Voor iemand met een goed hart
(en dat kan door de genade die erin zit) is het steeds feest. Dat van heilige geest,
zoals Paulus ons laat zien in Efeziërs 5:18 en 19:

En weest niet dronken van wijn, waarin liederlijkheid is, maar
weest vervuld met geest, tot jezelf sprekend in psalmen
en lofzangen en geestelijke liederen, zingend en snaren
bespelend in jullie harten voor de Heer

Dan is het elke dag ‘feest’, ook in moeilijke omstandigheden.

‘Was fijn woord gisteren. Vandaag de volgende tekst?’

Vers 14:
Een verstandig hart zoekt kennis,
maar de mond van dwazen voedt zich met dwaasheid.

Het woord ‘verstandig’ heeft vooral met ‘inzicht’ te maken. Vaak komt
dit begrip voor in combinatie met ‘wijsheid’ of er wordt gezegd, dat de
wijze het inzicht heeft. Pas als je wijs bent -door Gods woord-  heb je ook
inzicht. Als je hart vervuld is met inzicht en wijsheid, dan zul je ook naar
kennis zoeken. Het hart van degene met inzicht zoekt kennis! Als je een-
maal wijs bent, zoek je met inzicht naar meer kennis (van Gods woord)
om nóg meer inzicht te verkrijgen.

‘Soms heb je de indruk, dat er steeds minder van deze wijze mensen met
inzicht zijn. Wie is er nog die naar echte kennis zoekt?’

Tegenover deze mensen met inzicht, waarvan het hart kennis zoekt, zien
we hier de dwazen en hun mond, die zich met dwaasheid voeden. Het woord
voor ‘dwaze’ heeft te maken met: sloom, vet, traag. En het woord ‘dwaasheid’
wijst naar: gek, narrig, idioot. Dus de dwaze graast op gekkigheid en zal dat
later dan ook uiten. Er komt niet echt veel zinnigs uit hun monden, dat
komt omdat men onzin graast.

‘Dit is wel weer duidelijk. Het hart van degene met inzicht zoekt kennis, en de
dwaas graast onzin.’

Precies, en zo kom je in feite bij Prediker terecht. De dwaze eet de dingen die
niets voorstellen en dan is het ijdel, leeg, nutteloos, niets. De wijze, met inzicht
heeft alles en zoekt ook naar de ware kennis, die uit Gods mond komt. Niet om
de kennis op te slaan, maar om daarmee tot groter inzicht te komen en goed te
kunnen functioneren. De bouwers van de Tabernakel waren vervuld met Gods
geest, met wijsheid en inzicht. Zó konden zij dat werk goed verrichten.
Dit geldt vanzelfsprekend ook bij het dienstwerk in het lichaam van Christus!

‘Wel vol wijsheid zeg, die Spreuken. Bijzonder, dat zo’n oud boek nog
zo veel te zeggen heeft aan ons.’