Woord vandaag

Alles Woord Vandaag

‘Vandaag gaan we nadenken over vers 17?’

Beter is een schotel groente waar liefde is,
dan een gemeste os met haat erbij.

En ook hier zien we de tegenstelling tussen materieel arm en rijk.
We zien plantaardig voedsel tegen over vlees en liefde tegenover
haat. Voor het woord ‘beter’ staat weer tov en een eigenlijk eenvoudige
waarheid: je kunt beter wat minder te eten hebben in een liefderijk
klimaat, dan veel hebben (dik belegde boterham) met haat in huis.

‘Zo is het. De liefde maakt het grote verschil.’

Waar liefde woont, gebiedt de Heer Zijn zegen, werd weleens gezegd. Dat
is waar, liefde (Hebreeuws: ahavah , getalswaarde 13) brengt eenheid
(Hebreeuws: èchad, getalswaarde: 13) met zich mee. In liefde tussen
mensen zit geen verdeeldheid, geen afstand, geen partijschappen, et
cetera. In liefde wil men dienen met het hart. Dan kun je wat minder
te eten hebben, maar in de harten zit het tov.

‘Ah, geweldig, als we beseffen hoezeer God ons liefheeft.’

Heerlijk he. In het paulinische evangelie komt Gods liefde in de volle
diepte naar voren. God heeft ons lief, Hij heeft heel de schepping lief,
Hij is geen verre, afstandelijke God, die de mensheid aan zijn lot over-
laat. En Hij biedt en geeft ons het heerlijke evangelie van de genade en
liefde van God; wij koesteren ons in die zonnestralen. Wat maakt het
uit, of je dan een gemeste os of alleen groente eet?

Woord vandaag

Alles Woord Vandaag

‘We zijn al een aardig tijdje bezig in Spreuken 15, en ik ben er blij mee.’

Daarom gaan we nu weer verder met vers 16:

Beter is weinig met de vrees van Jahweh,
dan een grote schat met verwarring erbij.

Het woord ‘beter’ is tov in Hebreeuws in deze vergelijking, vandaar:
beter. En het ‘met’ is feitelijk ‘in’. Als je een beetje hebt, maar je gaat en
leeft in de vrees van Jahweh, dan ben je beter af dan een ander die dat
niet heeft en doet. Want de vrees van Jahweh is het begin van de kennis
en de wijsheid. Dus eerbied, diep respect, liefde voor Jahweh en dus
voor Zijn woord, levert meer op dan veel letterlijke rijkdom.

‘Doet me denken aan die rijke jongeman die bij de Heer Jezus kwam.’

Ja, hij had alles in acht genomen, alle mitzwot (geboden) van jongs af aan
en toen de Heer hem vroeg al zijn bezit op te geven, kon hij het niet. Het
bleek, dat de rijkdom beslag op zijn hart gelegd had. De aloude Spreuken
had deze jongeman kennelijk wat minder goed tot zich door laten dringen.
En het is inderdaad veel meer Zijn woord groter rijkdom te achten dan de
vleespotten van Egypte.

‘Ja, en wat houdt precies het tweede deel van deze spreuk in?’

Je kunt veel schatten hebben, veel aards bezit, maar dat geeft heel vaak veel
verwarring, onrust, het woord neigt ook naar: ‘verderf’, en er ligt een zeker
verband met ‘Haman’, en dat woord verwijst weer naar ‘problemen’, ‘moeilijk-
heden’. Veel mensen weten daar van mee te praten. Zo lang ze niet veel bezit
hadden, leidden ze een eenvoudig en rustig leven. Maar zodra de rijkdom
kwam, was ook de rust weg en begonnen de problemen pas goed.

Ware rijkdom is Christus:

…’aan hen heeft God willen bekendmaken wat de rijkdom is van de heerlijk-
heid van dit geheimenis onder de natiën: Christus onder jullie, de verwach-
ting van heerlijkheid’….

Woord vandaag

Alles Woord Vandaag

‘We gaan wel door een bijzonder hoofdstuk van Spreuken, terwijl er in
de wereld van alles gebeurt, vind ik juist hier rust in.’

Ook vers 15 is weer een goede om over na te denken:
Alle dagen van een ellendige zijn slecht,
maar een blijmoedig hart is als een voortdurende maaltijd

Het woord voor ‘ellendige’  heeft te maken met ‘vernederd, smart, pijn’
Het is een deel van het woord ben-oni, de naam die Rachel gaf aan haar
jongste zoon, die Benjamin zou heten. Zij noemde hem ‘zoon van mijn
smart’ en Rachel stierf, terwijl Jakob de zoon Benjamin noemde.  Afgezien
van de rijke typologie van deze gebeurtenissen zien we, dat het in onze
spreuk gaat om iemand die smart/pijn/ellende doormaakt en daardoor
een vernederd mens is.

‘En staat er voor het woord ‘slecht’ een ander woord in het Hebreeuws?’

Eigenlijk staat er ‘ro’, dat betekent: kwaad. Het gaat er vermoedelijk om, dat
een mens in vernederende omstandigheden de dagen als kwaad zal ervaren.
Aan de andere kant wijst de spreuk op het grote belang van de juiste instel-
ling van het hart. Het woord is tov (goed): voor de goede van hart viert voort-
durend feest, in zekere zin.

‘Het woord ‘maaltijd’, is dat juist?’

Het gaat er wel naartoe. Je kunt het als ‘feest’ vertalen, maar een goed feest be-
staat ook uit het houden van een maaltijd met elkaar. Het gaat om ‘drank’, en
verwijst naar het drinken bij een goede maaltijd. Voor iemand met een goed hart
(en dat kan door de genade die erin zit) is het steeds feest. Dat van heilige geest,
zoals Paulus ons laat zien in Efeziërs 5:18 en 19:

En weest niet dronken van wijn, waarin liederlijkheid is, maar
weest vervuld met geest, tot jezelf sprekend in psalmen
en lofzangen en geestelijke liederen, zingend en snaren
bespelend in jullie harten voor de Heer

Dan is het elke dag ‘feest’, ook in moeilijke omstandigheden.

Woord vandaag

Alles Woord Vandaag

‘Was fijn woord gisteren. Vandaag de volgende tekst?’

Vers 14:
Een verstandig hart zoekt kennis,
maar de mond van dwazen voedt zich met dwaasheid.

Het woord ‘verstandig’ heeft vooral met ‘inzicht’ te maken. Vaak komt
dit begrip voor in combinatie met ‘wijsheid’ of er wordt gezegd, dat de
wijze het inzicht heeft. Pas als je wijs bent -door Gods woord-  heb je ook
inzicht. Als je hart vervuld is met inzicht en wijsheid, dan zul je ook naar
kennis zoeken. Het hart van degene met inzicht zoekt kennis! Als je een-
maal wijs bent, zoek je met inzicht naar meer kennis (van Gods woord)
om nóg meer inzicht te verkrijgen.

‘Soms heb je de indruk, dat er steeds minder van deze wijze mensen met
inzicht zijn. Wie is er nog die naar echte kennis zoekt?’

Tegenover deze mensen met inzicht, waarvan het hart kennis zoekt, zien
we hier de dwazen en hun mond, die zich met dwaasheid voeden. Het woord
voor ‘dwaze’ heeft te maken met: sloom, vet, traag. En het woord ‘dwaasheid’
wijst naar: gek, narrig, idioot. Dus de dwaze graast op gekkigheid en zal dat
later dan ook uiten. Er komt niet echt veel zinnigs uit hun monden, dat
komt omdat men onzin graast.

‘Dit is wel weer duidelijk. Het hart van degene met inzicht zoekt kennis, en de
dwaas graast onzin.’

Precies, en zo kom je in feite bij Prediker terecht. De dwaze eet de dingen die
niets voorstellen en dan is het ijdel, leeg, nutteloos, niets. De wijze, met inzicht
heeft alles en zoekt ook naar de ware kennis, die uit Gods mond komt. Niet om
de kennis op te slaan, maar om daarmee tot groter inzicht te komen en goed te
kunnen functioneren. De bouwers van de Tabernakel waren vervuld met Gods
geest, met wijsheid en inzicht. Zó konden zij dat werk goed verrichten.
Dit geldt vanzelfsprekend ook bij het dienstwerk in het lichaam van Christus!


Woord vandaag

Alles Woord Vandaag

‘Wel vol wijsheid zeg, die Spreuken. Bijzonder, dat zo’n oud boek nog
zo veel te zeggen heeft aan ons.’

Een vrolijk hart maakt een gezicht blij,
maar door hartenleed wordt een geest neerslachtig.
zegt Spreuken 15:13

En dat is zo. Vanuit het hart komt hoe je bent. Een zich verheugend
hart zal tot uiting komen op je gezicht. Dat is niet rondlopen met de
opgeplakte big smile van de tandpastareclame, maar wel zal het uit je
ogen stralen. Op een of andere manier zal het aan je te zien zijn. Denk
bijvoorbeeld aan een ouderpaar dat net een kindje heeft gekregen.
Dan stralen ze allebei. De vreugde over de geboorte is van hun gezicht
af te scheppen.

‘Zou het woord ‘blij’ nog meer te zeggen hebben? In de grondtekst?’

Ja, het is nauw verbonden met het woord ’tov’ (goed). Je aangezicht
staat goed, als je hart vol vreugde is. En het kan niet anders; in het
Grieks is het woord vreugde nauw verbonden met genade. Als je hart
vol genade is, is dat te merken aan je gezicht. Dan is het tov. We kennen
het Hebreeuwse woord wel van simchat torah, vreugde van de onder-
wijzing, dat is bij Paulus genade.

‘De tegenstelling zit in het tweede deel van deze tekst.’
De gegriefdheid in het hart, ‘hartenleed’, leidt ertoe, dat de geest van de
mens neerslachtig wordt. Dat woord voor ‘neerslachtig’, heeft te maken
met ‘zuur’, ‘intens’, en kan zelfs iets van ‘grimmig’ betekenen. Het wordt
bijvoorbeeld ook als aanduiding van de ernst van een ziekte gebruikt.
Een gegriefd hart kan leiden tot een geest die zuur is, en daardoor kan al
snel een bittere wortel in het hart ontstaan. Paulus wijst de weg hoe wij
als gelovigen reageren als wij gegriefd zijn:

…elkaar verdragend en wederzijds genade schenkend, ingeval
iemand tegen iemand een klacht heeft en zoals de Heer jullie
genade schenkt, zo ook jullie…     Kolossenzen 3:13