Opdat wij weten, wat God ons in genade schenkt!

‘Nou het is heel wat, wat je in Spreuken allemaal tegenkomt. Ik ben er
blij mee!’

De volgende, van vers 18, klinkt zo:

Trots komt vóór afbreking,
en hoogheid van geest vóór de val.

‘He dat staat toch we anders dan in de vertaling!’

Deze spreuk kennen we in ons spraakgebruik wel. Als mensen trots zijn
op wat zij bereikt hebben of kunnen en daarover opscheppen, dan is vaak
de afbraak van wat bereikt is, nabij. Soms ook jaren later. Overbekend voor-
beeld is Nebukadnezar, die zich beroemde op Babylon, alsof hij dat allemaal
tot stand gebracht had (Daniël 4), maar moest 7 tijden gras eten bij de die-
ren van het veld.

‘De geschiedenis is duidelijk. Zo gaat het vaak onder mensen.’

Meestal vergeet een mens in zo’n bui, dat hij of zij alles wat men heeft kunnen
doen, van God ontving. Elke ademhaling die wij doen, is omdat Hij ons dat
geeft. Hij vormt alle harten en bepaalt welke positie iemand in het leven
kan bereiken. Nebukadnezar loofde de God van de hemel nadat zijn verstand
in hem was teruggekeerd. Hij erkende, dat die God, die van Israël, de enige
God is, die koningen aanstelt en weer afzet.

‘Men zegt weleens, dat hoogmoed de klassieke zonde van de mens is.’

In elk geval speelde de slang daar aardig op in bij Eva, die meende dat de ver-
boden vrucht begeerlijk was om verstandig te worden, goed en kwaad te
kennen en als God te worden. Dat slangentruc lukte wonderwel, met alle
enorme gevolgen die dat had. Uiteindelijk wat het Gods plan en kon God
door alles heen -ook menselijke hoogmoed- Zijn Naam verheerlijken en
Zijn liefde bekendmaken! Want de Verlosser moest komen! God echter,
bewijst Zijn liefde voor ons, doordat Christus, toen wij nog zondaren waren,
voor ons stierf! Vader wekte Hem op en nu zal alles naar God terugkeren!

‘Tsjonge, dat van gisteren. Daar had je weer zoiets. Die verbanden in de
Schrift he. Heerlijk!’

We laten ons leiden door de Schriften, wat God spreekt. Dan blijf je dicht bij de
Bron van het woord en het leven. We vervolgen onze wandeling door Spreuken:

de gebaande weg van oprechten is zich af te keren van het kwade:
wie zijn weg in acht neemt, bewaart zijn ziel (Spreuken 16:17)

De ‘gebaande weg’ is letterlijk: de hoge of verhoogde weg. De oprechte is hij die
wijsheid heeft in plaats van goud (vers 16), het gaat om degene die gelooft en door
het Woord wijsheid heeft ontvangen. Het kwade is dat wat afwijkt van de onder-
wijzing van Jahweh. Dat woord horen en ter harte nemen doet je wijken van het
kwaad. Die les is al zo oud als de mensheid zelf. Eva luisterde naar de slang en
werd afgeleid van de woorden van God. Daardoor deed zij wat kwaad was in de ogen
van Jahweh. Adam volgde, want de slang wist het principe: via de vrouw benader
je de man het best.

‘Kan ik hieruit concluderen, dat onoprechtheid te maken heeft met afwijken van
de woorden van Jahweh?’

Zeker. Als Israël oprecht met Jahweh wandelt, is dat gevolg van het horen van Zijn
woord met geloof. Daar waar Israël afweek, was het niet oprecht meer met God.
Wie dus let op de weg die hij gaat, zal zijn ziel bewaken (Hebreeuws: sjamar). Je voet
zal niet afwijken naar links of rechts, als je verstandig acht slaat op de woorden van
Jahweh. Met de wijsheid van God in je hart wandelen: dát bewaakt je ziel. Dan ga je
niet langer kromme, maar rechte wegen – oprecht met God.

‘Heerlijk, om zo de Schriften te overwegen, ermee bezig te zijn.’

Onze wandel zou deze dagen bepaald worden door de wijze woorden van de apostel
Paulus, die sprak van een genade, die daarvoor niet bekend was gemaakt. Mensen
raken daardoor de tradities en religie kwijt en er komt in plaats daarvan vreugde in
het hart, een vreugde die blijft. Dan gaat je hart ook zingen en kom je als gelovigen
samen tot hetzelfde geluid: genade en verzoening, om niet, gratis, en dat geeft een
wandel in vrede met je omgeving, van de diepe vrede -door Christus- met God.

‘Het blijft mij wel boeien, in deze tijd moet je steeds snel veranderen,
anders haken mensen af, maar Gods woord verveelt nooit.’

De woorden van de wijze koning Salomo zijn er om wijs door te worden.
Daarom blijft het boeien en vult het je hart. Ook deze is bijzonder:

‘Mooi was het gisteren, de koning die boodschappers stuurt en de wijze
man die bescherming vindt.’

Ja, en vandaag gaat het in tegenstelling tot gisteren over een koning die
de mensen goed gezind is. Als een soort verademing na vers 14. Vers 15:

In het licht van het gezicht van een koning is leven,
zijn welgevallen is als een wolk met late regen.

Licht is per definitie de voorwaarde voor leven. Vandaar dat het licht van
het gezicht van de koning leven voor onderdanen betekent en zijn woede
de dood. Het aangezicht van de koning! Als dat licht weerspiegelt, betekent
het leven voor het volk. De koning zou herder van zijn volk zijn, de tragiek
in de geschiedenis van Israël is, dat er vele ‘slechte’ koningen waren en dus
ontbrak er licht!

‘De koning zou eigenlijk een type van God zelf zijn?’

In feite wel. Ideaal gesproken had het volk door de koning iets van God kun-
nen zien. Dat gebeurde nauwelijks (Hizkia, Josia), en daarom was het wachten
op de grote Koning, de Messias, die alle typen zou doen verbleken: Christus!
David loofde God, de God van Israël, en Hij sprak de bijzondere woorden:

Want U hebt mijn ziel gered van de dood,
– hebt U niet mijn voeten voor struikelen behoed? –
zodat ik voor Gods aangezicht zal wandelen
in het licht van de levenden

Vergelijk:
Gods aangezicht – licht – leven
licht – aangezicht van de koning – leven

‘Prachtig! Als Israël wandelt voor het aangezicht van de Messias, dan hebben
zij het ware licht en zullen leven!’

Zoals een dikke wolk op het juiste moment water en dus een goede oogst
geeft, zo is het aangezicht van de koning met licht, dat leven schenkt, en let-
terlijk betekent dat: onderschik je aan de koning en je zult leven in het licht!
Want dan heb je zijn welgevallen, en dat werkt als de late regen. Zo zal heel
de mensheid eens onderschikken aan Christus Jezus, en dat is tot eer van God,
de Vader!

‘De Spreuk van vandaag, wat gaat daar uitkomen? Ik ben benieuwd!’

De woede van een koning is als de boodschappers van de dood,
maar een wijze man verzoent die.

Als een regeerder om een of andere reden woedend is, dan kan dat niet
veel goeds voor een aantal (of vele) onderdanen betekenen. Zo stuurde
koning Salomo Benaja om Adonia te doden. Benaja werd een boodschap-
per van de dood (1 Koningen 2:25). In dat geval werd een tegenstander
gedood. Een wijze man echter, zal bescherming (Hebreeuws: kaphar)
tegen woede van een regent vindt.

‘Maar de woede van Salomo was toch terecht? Benaja ging na Adonia door.’

Jawel, het moest zo gebeuren. Andersom, als je denkt aan de verklaarde
tegenstanders van Gods volk Israël, zoals de Farao van Egypte en Haman,
dan zie je, dat de wijze man (Mozes, Mordechai) bescherming tegen die
woede vinden. Beide geschiedenissen getuigen van bijzondere uitredding
van het volk, beide spreken in type van de wetteloze, die in de nabije toe-
komst het volk gaat bestrijden.

‘En God zal ook dan uitredding geven!’

Toch zal 2/3 van het in het land aanwezige volk gedood worden, zo lees je in
de profeten. Het zijn akelige dingen, die op stapel staan. Toch zal God precies
op tijd redding schenken door de Messias Jezus Christus. Hij zal er zijn, als de
nood het hoogst is. Hij zal bescherming bieden tegen het vijandige in die tijd,
er zal een rest van het volk behouden worden. ‘De wijze man’ uit deze Spreuk
is Christus, en Hij is de wijsheid van God! Heerlijk, daar danken wij Hem voor!