Opdat wij weten, wat God ons in genade schenkt!

‘Wij spreken regelmatig dit jaar over wet en genade. En ik ontdek,
dat mijn eigen calvinistische, wettische inslag verandert in genade.’

Dat is de bedoeling van het evangelie. We doen er jaren over om iets
van onze eigen inslag en denken kwijt te raken en Zijn genade te leren
denken en leven. Gods genade is anders dan menselijke goedheid.

‘Paulus kwam als apostel en dat bracht een grote verandering. Zou het
komen doordat hij de genade van God als geen ander heeft getoond?’

Ja, als je het mij vraagt, wel. Paulus was de fanatiekste van de meest
fanatieke groep van zijn dagen, de farizeeën. Het was een zeer wettische
groep en dat juist hem overstromende genade betoond werd, laat het
duidelijkst zien wie God is en hoe groot Zijn genade is.

‘We zien steeds beter wat genade werkelijk betekent en daardoor kun je
de ander genade schenken, omdat je weet dat God je dat dagelijks geeft.’

Het is wel zeer bijzonder dat deze boodschap, die toch heel lang nauwelijks
te horen was in de christelijke wereld, in de laatste pakweg 150 jaar steeds
meer hoorbaar wordt. In het begin geloofden veel gelovigen, dat God alle
mensen redt. Pas enkele honderden jaren na Paulus ging de vreselijke leer
van de eeuwige straf voor de ongelovigen overheersen.

‘Het lijkt een mooie en makkelijke boodschap, maar ik merk dat het lastig
is voor een mens, het evangelie is niet naar de mens.’

Dat klopt ja, het wekte de nijd van de judaïsten in Paulus’ dagen; hij werd
voortdurend achterna gezeten door ze. Dat is ook een achtergrond van de
Galatenbrief. Daarin heeft hij een boodschap afgegeven, die voor de hele
christenheid hard nodig is.

‘Sommigen vonden misschien wel dat Paulus het te makkelijk maakte.
Geen enkele voorwaarde, geen rituelen, geen enkele eigen prestatie in
rekening te brengen.’

De diepe boodschap van het kruis en opstanding staat centraal bij Paulus.
Dat maakt een einde aan de oude mens. Die kán niets brengen, omdat het
allemaal Zijn werk is. Het gaat daarna om leven uit die heilsfeiten.

‘Je kunt dan als mens wel goede werken doen?’

Ja, dat wel, het gaat dan in Efeziërs 2:10 om die werken die God tevoren
bereid heeft, opdat wij daarin wandelen. God geeft werk te doen, Zijn werk.
Die werken doen wij dan niet in eigen kracht, maar door Zijn kracht!

‘Dat is onder andere wat Paulus zelf deed: evangelieverspreiding?’

Onder andere. Je leest bij de Thessalonicenzen, dat zij een groot gebied
hadden bereikt met het evangelie. Verder lees je bij Paulus veel over de
onderlinge betrokkenheid als gelovigen. Zorg voor elkaar, en verder zijn
er natuurlijk initiatieven die men zelf kan ondernemen, waarin de Heer
hen leidt.

‘Heel erg fijn, echt bijzonder, dat wij als gelovigen niet onder wet,
maar onder genade leven! Ik ben er blij mee!’

Paulus zegt het in Romeinen 6. Daar spreekt hij over oud en nieuw.
Oude en nieuwe mens. Die oude werd samen met Christus gekruisigd.
De nieuwe leeft voor God, net als Christus zelf.

‘Daar is Paulus mee bezig, hij geeft antwoord aan die persoon die steeds
vragen stelt.’

 Maar de wet is er bijgekomen, zodat de overtreding toenam; waar evenwel
de zonde toenam, is de genade meer dan overvloedig geworden, 21 opdat,
gelijk de zonde als koning heerste in de dood, zo ook de genade zou heersen
door rechtvaardigheid ten eeuwigen leven door Jezus Christus, onze Here.

De apostel stelt vast, dat niet langer de zonde regeert in de dood, maar dat
genade zou regeren door gerechtigheid tot in eonisch leven door Jezus
Christus, onze Heer.

‘Deze woorden zijn dus het vertrekpunt van waaruit hij Romeinen 6 schrijft.’

In feite vormen de hoofdstukken 6 en 7 een verdere toelichting hierop en
bespreekt Paulus een aantal praktische vragen en geeft ons heel wat mee
om te rekenen! Het staat onomstotelijk vast, dat de genade regeert, zoals
hij opmerkt in 5:21. De verkeerde conclusie die sommigen daaruit trekken,
is dat je dan zomaar alles kan doen. Dat is vleselijk denken.

‘Hij laat zien waarom wij niet langer onder de zonde zijn, maar hij noemt
voor mij eigenlijk plotseling de wet in 6:14. Waarom is dat zo?’

Omdat hij de wet ook noemde in 5:20,21 en in Romeinen laat hij evangelie
klinken voor ‘eerst de Jood en ook de Griek’. Daarom noemt hij de wet in
5:20,21 dat die erbij ingekomen is. Het effect ervan is, dat de mens daardoor
niet beteugeld werd, maar dat de zonde een overtreding bleek te zijn en dat
de zonde toenam.

‘Paulus legt dus uit, dat het opleggen van de wet een toename van de zonde
veroorzaakt?’

Het was een gevolg dat bij God allang bekend was: opleggen van de wet doet
het zondigen niet verminderen, nee, de wet activeert de zonde in de mens.
Op de vraag of wij, nadat wij tot geloof zijn gekomen, ons alsnog onder de wet
(de tien woorden) zouden stellen is het antwoord heel eenvoudig: nee.

‘Is er dan iets mis met de wet? Het is toch Gods woord?’

De wet is heilig, rechtvaardig en goed. De wet is geestelijk. Het zit m niet in
de wet op zichzelf, maar in de zonde in de mens. Dáár zit het. Daarom kún je
wet niet opleggen op die mens, want de zonde in de mens wordt dan onmid-
dellijk actief.

‘Ja, nu begrijp ik wat beter waarom Paulus zo stellig zegt dat wij niet onder
wet, maar onder genade zijn. Dat is het goede nieuws!’

Heb jij nog een voorbeeld of een vraag over wat wij de afgelopen
dagen bespraken?

‘Nou, je komt wel vaak tegen, dat er opmerkingen over de wet en
zo gemaakt worden. Als ik naar kerken kijk, dan lezen ze daar elke
zondag de tien woorden. Maar hoe zit dat dan?’

Ook daarover heeft de apostel het steeds in Galaten en Romeinen.
Misschien zijn dat daarom wel de brieven die de meeste opschud-
ding in kerken in de loop van de eeuwen hebben veroorzaakt.
En dan is die opschudding prima, die onrust is heel goed, want
daardoor kwam men dichter bij de genade zoals het paulinische
evangelie die uiteenzet.

‘Ja er zou wel onrust in heel wat kerken/geloofsgroepen ontstaan
als het paulinische evangelie aan hen verkondigd zou worden.’

Het hele punt is, dat men niet door heeft wat Paulus werkelijk
leert in de Romeinenbrief en in Galaten. Als men dat zou weten
zou men onmiddellijk stoppen met het voorlezen van de tien
woorden op zondag.

‘Paulus heeft het regelmatig over de wet he in Romeinen en Galaten.
Zo hoorde ik ook laatst, dat in 2 Corinthiërs 3 Paulus nota bene de
wet ‘een bediening van dood’ noemt. Dat is wel een heldere uitspraak.’

Dat kun je wel zeggen ja, de wet bewerkt de dood, want Paulus schrijft
zelf uit eigen ervaring in Romeinen 7, dat ‘het gebod dat ten leven was,
bleek voor mij juist ten dode te zijn’. Hij ontdekte dat hij de wet (de tien
woorden) niet kon volbrengen. Dus het ‘doe dat en je zult leven’ blijkt
in de praktijk precies andersom uit te werken.

‘Dat is een radicaal andere boodschap dan men suggereert. Men probeert
tegenwoordig toch vaak de wet of de Torah weer op gelovigen te leggen.’

Men zal dan uitkomen bij de eigen ellende het niet te kunnen. Je kunt
de Torah niet op gelovigen opleggen. Het zal in de praktijk dezelfde uit-
werking hebben als bij Paulus, zie Romeinen 7.
Hoe kun je op het nieuwe leven van Christus in je, dat een nieuwe
schepping is, een Torah opleggen die voor de oude schepping bedoeld
is? Dat is zo vreemd, zo raar, het is het terugdraaien van de klok!
Je doet dan net of er geen verandering in je heeft plaatsgevonden!

‘Dat is eigenlijk wel zo, ja, zo bekijkt men het niet. Maar kun je een nu
een uitspraak terugvinden bij Paulus, waarin hij onomwonden stelt
hoe het zit, nu, vandaag, voor ons als gelovigen?’

Romeinen 6:14,15 zijn goede woorden:

Immers, de zonde zal over u geen heerschappij voeren, want gij zijt niet
onder de wet, maar onder de genade.

Uiteindelijk is het weer eenvoudig: ‘niet onder wet, maar onder genade’.
Theologen zouden nu zeggen, dat Paulus aan polemiek doet en zich niet
verzoenend opstelt in zijn toon. Zo probeert men weg te redeneren
wat hij in alle duidelijkheid schrijft.

‘Mooi en duidelijk: niet onder wet, maar onder genade.’

In het Grieks staat voor ‘niet’ een krachtig ontkennend woord, dat nog
versterkt wordt door het voegwoord ‘maar’ (Grieks: alla), dat duidt op
een verandering. Er is voor de gelovige een grote verandering aan de
orde! Wij als gelovigen van het lichaam van Christ
us, die in Christus
Jezus zijn, zijn niet onder wet, maar onder genade!

‘Dat is een blijde boodschap, ik heb geleerd, dat genade uiteindelijk
‘vreugde, blijdschap’ als basis betekenis heeft.’

Laten wij daarom vandaag weer leven in de zon van Zijn genade, die
schijnt aan een strakblauwe, onbewolkte hemel (wat een symobliek)!!

‘Vandaag weer een voorbeeld van andere uitleg dan wat God bedoelde?’

Ja, het gaat erom, heel erg scherp te lezen wat er staat. Gisteren zagen
we dat Romeinen 5 echt over alle mensen spreekt, ongeacht of ze nu
geloven of niet. Dat wordt door velen bestreden, meestal met redenen
uit de traditie of men haalt er gedeelten uit de Schrift bij die echt over
andere dingen spreken.

‘Maar, in de uitdrukkingen zelf moet je ook scherp lezen?’

Ja, dan wordt het heel scherp lezen. Paulus noemt een voorbeeld in
Galaten 3:16 als hij opmerkt, dat ‘zaad’ in Genesis in het enkelvoud staat
en wijst op Christus, en niet op al die andere nakomelingen. Wij zouden
dat pietepeuterig vinden of biblicistisch, maar Paulus stelt dat gewoon.

‘Paulus gebruikt wel meer moeilijke uitdrukkingen he.’

Hij stapelt woorden op. Hij spreekt niet alleen van Gods genade, maar
van de rijkdom van Gods genade en zelfs van de overstijgende rijkdom
van Zijn genade.

‘Hij komt woorden tekort zou je bijna zeggen. Het evangelie is heel erg
rijk, als je Paulus zo hoort.’

Zeker! Nog een voorbeeld uit Efeziërs is, dat hij spreekt van ‘het welbehagen
van Gods wil’ en van ‘de raad van Zijn wil’; dan gaat het om het bijzondere
accent of aspect van Gods wil: welbehagen of raad. Of wat te denken van:
‘het geheimenis van Zijn wil’. Door die toevoeging ‘geheimenis’ brengt hij
iets speciaals naar voren, dat hij benadrukt en waar hij over schrijft.

‘Je leest deze dingen wel, maar het dringt niet echt door, omdat je toch
denkt dat het om Gods wil in het algemeen gaat.’

Zo is het wel met meer uidrukkingen. Paulus heeft het in Galaten over
‘de vloek van de wet’ om duidelijk te maken, dat de Heer Jezus Christus
zelf onder die vloek kwam doordat Hij aan een hout gehangen werd.
Daarmee heeft Hij hen, die onder die vloek waren, vrijgekocht!
En dus leven ook zij in de volle genade van God!

‘Eigenlijk wel geweldig he, dat woord van God. Hoe meer
je je erin verdiept, hoe duidelijker het wordt.’

Als je gewoon laat staan wat er staat, zonder te interpreteren
wat er staat, kom je verder in de kennis van God. Helaas lopen
er veel rond, die je proberen duidelijk te maken wat God
bedoelde in plaats van exact te spreken wát er staat.

‘Geef eens een voorbeeld dan. Ben benieuwd hoe dat zit.’

De slang begon ermee. Die verlegde door een vraag te stellen
heel subtiel, want in de vraag aan de vrouw zat een verdraaiing
van wat God zelf gezegd had. God had tegen Adam gezegd, dat zij
van alle bomen in de hof mochten eten, behalve van de boom
van kennis van goed en kwaad.

‘Ja en wat zei de slang precies tegen de vrouw?’

God heeft zeker wel gezegd: Gij zult niet eten van enige boom in de hof?

En dat had God niet gezegd! Tegenwoordig zou men zeggen, dat God
dat weliswaar niet gezegd heeft, maar dat Hij het zo bedoeld heeft.
In de vraag al verdraaien. Dat moet je als mens wel doorhebben.
Eva had het niet door, en werd misleid. Zo gaat het nog steeds.

‘Zo hoor je weleens een uitleg over Romeinen 5, waar Paulus zegt dat
God alle mensen rechtvaardigt en leven geeft, dat het dan alleen om
alle mensen gaat, voor zover die geloven.’

Alsof God zich daar niet duidelijk genoeg heeft kunnen uitdrukken en
onze uitleg nodig heeft! Er staat gewoon twee keer ‘alle mensen’ in 5:18
van Romeinen. Dan is het voor de gelovige duidelijk.

‘Maar je moet toch kijken naar het tekstverband? Wordt daaruit niet
duidelijk, dat het om alle gelovigen gaan?’

Kijk je naar de context, dan wordt het nóg beter te zien, dat het echt om
alle mensen gaat, omdat het dan om Adam en Christus gaat, Adam als
voorvader van alle mensen en Christus die al die mensen rechtvaardigt
door Zijn werk! Zou Paulus daar over Abraham gesproken hebben, dan
zou je kunnen vermoeden dat het om de gelovigen gaat.

‘Mooi zeg, helder, je kunt het eigenlijk begrijpen door gewoon te laten
staan wat God zegt en dat geloven!’

Precies, de slang wil er graag zijn interpretatie over geven, net als zoveel
uitleggers dat vandaag de dag doen. Zij struikelen en als je niet uitkijkt
tuin je er zelf ook in. De slang leidde de mens om de tuin in plaats van in
de tuin naar de boom van het leven!

Morgen kijken we naar nog zo’n voorbeeld!