Woord vandaag

‘He, ik lees dat in vers 20 het gezinsleven centraal staat.’

Wel opnieuw een bijzondere tekst:

Een wijze zoon verblijdt zijn vader,
maar een dwaas mens veracht zijn moeder.

Ouders kunnen grijze haren krijgen van wegen die hun kinderen gaan.
Vaak zien ouders scherper dan de kinderen zelf en kunnen door levens-
ervaring beter inschatten hoe een en ander zal verlopen als het kind of
een van de kinderen een belangrijke keuze maakt.
In de jeugd worden -als het goed is- dingen uit Zijn woord bijgebracht,
die hen kunnen begeleiden op de levensweg.

‘Maar tegenwoordig heb je veel dwaze zonen?’

Er zijn nogal wat kinderen vandaag die de geloofsgroep van hun ouders
om allerlei redenen hebben losgelaten, of niet actief deelnemen. Ze
duiken dan in een keer in de zoveel tijd even op. Vaak wil dat niet zeg-
gen dat zij helemaal niet meer geloven, ze zoeken misschien andere
paden dan die de ouders gaan/gingen. Of ze zijn teleurgesteld in mensen.

‘Ja ok, de ouders zullen voor de kinderen dagelijks bidden, maar wat
betekent de tekst?’

Als een kind (hier in Hebreeuws: ‘ben’ = zoon) doet wat de vader heeft
aangegeven, dan is hij wijs en verheugt hij het hart van zijn vader (en
moeder). Het is voor ouders een diepe vreugde, als zij zien dat kinderen
leven uit geloof in het woord van God. Dan zijn zij werkelijk wijs.
In hoogste zin spreekt dit van dé Zoon, die sprak en deed wat Vader
wilde en zo het hart van de Vader verheugde. Daarbij verachtte de Heer
Zijn moeder Maria niet, maar schatte haar op juiste waarde: kostbaar.

Want een moeder is onvervangbaar, een moeder ontfermt zich altijd
over haar kinderen, ze draagt ze op haar hart. Als een kind de moeder
veracht, is dat vreselijk en heeft dan geen besef wat het aanricht. Dan
is dat kind inderdaad: dwaas, om zoveel liefde te verachten.

Laten wij ons verheugen in het vele, wat dé Zoon, als de wijsheid van
God, deed, doet en nog zal doen!

Woord vandaag

‘De volgende spreuk is wat onduidelijk voor mij.’

Dat is vers 19 van hoofdstuk 15:

De weg van een luiaard is als een doornhaag,
maar het pad van oprechten is welgebaand.

Lijkt een wat raadselachtige uitspraak. De ‘luiaard’ is eigenlijk meer
iemand, die traag is en langzaam, geneigd om lui te zijn. De doornhaag
wijst naar het prikkende van de dorens. Degene die langzaam en traag
is, probeert dat misschien te verbergen. En dat prik(kel)t anderen, die
juist hard werkend bezig zijn. En er gaan dingen mis, omdat er te traag
wordt gereageerd. Dan vindt de trage doorns en distels op zijn weg.

‘En de andere in deze spreuk is het tegenovergestelde?’

Ja, het pad van de oprechte gaat goed; er zit een opwaartse, positieve
beweging en gang in.  Het woord ‘oprecht’ (Hebreeuws: yashar) zit ook
in de naam Israël, die Jakob na de Jabbok ontving. In het woord ‘oprecht’
zit ook ‘recht’; de oprechte bewandelt een rechte weg en dit impliceert,
dat de trage nog weleens een kromme weg gaat.
Dit zien we ook in de tegenstelling in Jakobs leven, voor de Jabbok was
hij degene die via kromme wegen zijn doel wilde bereiken en na de Jab-
bok ging hij oprecht met God: Israël.

‘Ik denk aan Paulus nu.’

Ook bij Paulus zie je een geweldige ommekeer, en beide levens zie je een
genadig God, die tevoren de hele weg al had uitgestippeld. ‘Jakob heb Ik
lief en Esau (Edom) haat Ik’ zei Elohim. Waarom? Opdat het uitkiezend
voornemen van God zou blijven. Hij bepaalt dat. Niettemin had God ook
Esau lief, want Hij houdt van heel de mensheid.
En zo zien we, dat God werkelijk God is, en buiten Hem is er geen!

Woord vandaag

‘Zeg, dat vers 18 vind ik best boeiend!’

Ja, ook dat is weer een waar woord. Een driftkop kan zich vaak
niet inhouden en springt er bovenop, zonder nadenken snel
dingen roepen vanuit emotie. Dat leidt vaak tot spanningen.

Een driftig man veroorzaakt ruzie,
maar een geduldige stilt onenigheid.

Het woord ‘driftig’ heeft te maken met ‘hitte’ en figuurlijk ook
‘gif’. Dat doet je denken aan Romeinen  3, waar de apostel met
allerlei citaten het bedenkelijke niveau van woorden die men-
sen uitspreken, vaststelt : ‘hun keel is geopend graf….slangen-
venijn is onder hun lippen….’

Een opvliegend mannetje (iesj, Hebreeuws) veroorzaakt allerlei
twist, spanning, ruzie en onenigheid, door de ondoordachte en
venijnige woorden die uit de mond komen. Dit gebeurt ook in ge-
loofskringen, helaas.

‘Het is wel erg waar, je maakt soms mensen mee……’

Jawel, daar tegenover staat degene, die langzaam tot toorn of woede
komt. Er zit ‘geduld’ in. En wijst richting vrucht van de geest uit Galaten
5:22,23. Menig mens zal daags na verhitte vergaderingen spijt hebben
van het ongeduld waarin hij/zij de venijnige woorden uitsprak en zo
enorme opschudding en verhitte hoofden veroorzaakte.

‘Ook vers 1 van dit hoofdstuk 15 speelt dan een belangrijke rol he.’

Zeker. Iemand die geduld heeft, langzaam tot toorn is, zal zeker niet
snel ondoordachte, verhitte en venijnige woorden spreken. De tong
zal dan door heilige geest geleid -want daar gaat het bij ons als gelovigen
om- op een andere manier spreken. Niet vanuit verhitte emotie, maar
wijze woorden van God. Niet vlees, maar geest, dus. Genade met zout in
het spreken, dat zou menige (kerkelijke) vergadering heel anders heb-
ben doen verlopen!

Woord vandaag

‘Vandaag gaan we nadenken over vers 17?’

Beter is een schotel groente waar liefde is,
dan een gemeste os met haat erbij.

En ook hier zien we de tegenstelling tussen materieel arm en rijk.
We zien plantaardig voedsel tegen over vlees en liefde tegenover
haat. Voor het woord ‘beter’ staat weer tov en een eigenlijk eenvoudige
waarheid: je kunt beter wat minder te eten hebben in een liefderijk
klimaat, dan veel hebben (dik belegde boterham) met haat in huis.

‘Zo is het. De liefde maakt het grote verschil.’

Waar liefde woont, gebiedt de Heer Zijn zegen, werd weleens gezegd. Dat
is waar, liefde (Hebreeuws: ahavah , getalswaarde 13) brengt eenheid
(Hebreeuws: èchad, getalswaarde: 13) met zich mee. In liefde tussen
mensen zit geen verdeeldheid, geen afstand, geen partijschappen, et
cetera. In liefde wil men dienen met het hart. Dan kun je wat minder
te eten hebben, maar in de harten zit het tov.

‘Ah, geweldig, als we beseffen hoezeer God ons liefheeft.’

Heerlijk he. In het paulinische evangelie komt Gods liefde in de volle
diepte naar voren. God heeft ons lief, Hij heeft heel de schepping lief,
Hij is geen verre, afstandelijke God, die de mensheid aan zijn lot over-
laat. En Hij biedt en geeft ons het heerlijke evangelie van de genade en
liefde van God; wij koesteren ons in die zonnestralen. Wat maakt het
uit, of je dan een gemeste os of alleen groente eet?

Woord vandaag

‘We zijn al een aardig tijdje bezig in Spreuken 15, en ik ben er blij mee.’

Daarom gaan we nu weer verder met vers 16:

Beter is weinig met de vrees van Jahweh,
dan een grote schat met verwarring erbij.

Het woord ‘beter’ is tov in Hebreeuws in deze vergelijking, vandaar:
beter. En het ‘met’ is feitelijk ‘in’. Als je een beetje hebt, maar je gaat en
leeft in de vrees van Jahweh, dan ben je beter af dan een ander die dat
niet heeft en doet. Want de vrees van Jahweh is het begin van de kennis
en de wijsheid. Dus eerbied, diep respect, liefde voor Jahweh en dus
voor Zijn woord, levert meer op dan veel letterlijke rijkdom.

‘Doet me denken aan die rijke jongeman die bij de Heer Jezus kwam.’

Ja, hij had alles in acht genomen, alle mitzwot (geboden) van jongs af aan
en toen de Heer hem vroeg al zijn bezit op te geven, kon hij het niet. Het
bleek, dat de rijkdom beslag op zijn hart gelegd had. De aloude Spreuken
had deze jongeman kennelijk wat minder goed tot zich door laten dringen.
En het is inderdaad veel meer Zijn woord groter rijkdom te achten dan de
vleespotten van Egypte.

‘Ja, en wat houdt precies het tweede deel van deze spreuk in?’

Je kunt veel schatten hebben, veel aards bezit, maar dat geeft heel vaak veel
verwarring, onrust, het woord neigt ook naar: ‘verderf’, en er ligt een zeker
verband met ‘Haman’, en dat woord verwijst weer naar ‘problemen’, ‘moeilijk-
heden’. Veel mensen weten daar van mee te praten. Zo lang ze niet veel bezit
hadden, leidden ze een eenvoudig en rustig leven. Maar zodra de rijkdom
kwam, was ook de rust weg en begonnen de problemen pas goed.

Ware rijkdom is Christus:

…’aan hen heeft God willen bekendmaken wat de rijkdom is van de heerlijk-
heid van dit geheimenis onder de natiën: Christus onder jullie, de verwach-
ting van heerlijkheid’….