Woord vandaag

Het hart van verstandigen verwerft kennis,
en het oor van wijzen zoekt kennis.
Spreuken 18:15
Het woord ‘kennis’ dat hier twee keer genoemd wordt, is geen
weet hebben van feitjes, en die ergens opslaan in je geheugen.
De Spreuk opent dan ook met het woord ‘hart’ (Hebreeuws: lev).
Vanuit het hart (Spreuken 4:21,23) zijn de oorsprongen van het
leven. Het gaat erom, wat in het hart van de mens is. En vol-
gens de Schrift hebben verstand en wijsheid ook te maken
met het hart.

‘Ja je kunt er zo Schriftplaatsen bij noemen, die dat zeggen.’

Zeker, de tegenstelling die er zou zijn tussen verstand en hart
en kennis en ervaring bestaat volgens de Schrift niet. Het heeft
altijd met elkaar te maken. Het woord voor verstandige bestaat
uit twee (+ nog 1 andere) dezelfde Hebreeuwse letters als zoon en
bouwen. Dat zegt wel iets. En de kennis (Hebreeuws: da-ath) is
vanzelfsprekend die van Gods woord als het om gelovigen gaat.

‘Salomo was zelf een man met ongelooflijk veel kennis en wijsheid.’

Het is een feit, dat hij in de droom God vroeg om een wijs hart en
niet veel rijkdom of wat dan ook. En dat ontving hij! Hij wist heel

erg veel over mens, dier en plantenrijk en had inzicht en wijsheid
in veel opzichten. De verstandige verwerft kennis, zal alles in het
werk stellen om dat te weten te komen om werkelijk verstandig te
zijn. De gelovige heeft een machtige bron: Gods woord.

‘Daar wijst het oor natuurlijk ook naar.’

Ja, door horen naar het woord van God zal de zoekende wijze zijn
kennis doen toenemen en daardoor ook wijsheid. Kennis en wijs-

heid gaan dan hand in hand en het oor speelt daarin een grote rol.
Horen naar het woord is in onze beeldcultuur niet voor de hand
liggend. Als je wil weten hoe iets zit om daar ook wijs door te leven,
zul je zoeken naar antwoorden in Zijn woord. En zeggen hoe iets
zit kan meestal niet in een of twee zinnen. Daarom is er niet alleen
het boek Spreuken, maar heel de Schrift en als spits voor ons de
boodschap die Paulus bracht!

Woord vandaag

Iemands geest zal hem in zijn ziekte ondersteunen,
maar een neergedrukte geest, wie kan die dragen?
Spreuken 18:14

Het is een inmiddels bekend feit, dat een positief ingesteld mens,
een optimist, een ziektebeeld positief kan beïnvloeden. Andersom
werkt het ook: iemand die depressief van aard is, zal minder snel
genezen. Dat kan zelfs bij ernstige aandoeningen zo zijn. Daarom
is deze Spreuk zo waar.
‘Dat had schrijver koning Salomo ook goed gezien. Hij weet dat het
zo is, misschien wel uit eigen ondervinding.’

Zou best kunnen. In het algemeen kunnen gelovigen ook in ziekte
ondersteuning vinden door hun geest te voeden met de rijke belof-
ten uit Gods woord, waardoor zij bemoedigd worden en in hun om-
standigheden moed hebben om hun ziekte enigszins te kunnen
dragen.

‘Dat is fijn, en goed. Wat is nu specifiek het tweede deel voor ons
van betekenis?’

Daarentegen is een verslagen, neergedrukte geest iets dat kan ont-
staan doordat je door broeders op een manier behandeld bent, die
de gelovigen onwaardig is. Dat trekt soms diepe geestelijke wonden,
die pijn blijven doen. De Heer moet dan extra genade geven, opdat
het niet teveel wordt. Zoals Paulus getuigde, dat de Heer nabij was,
toen hij zich alleen moest verdedigen!

 

Woord vandaag

‘Als je een illustratie bij zo’n Spreuk hebt, wordt het ineens
nóg veel duidelijker, zoals gisteren.’

Wie antwoordt voordat hij geluisterd heeft,
het is hem tot dwaasheid en schande.
Spreuken 18:13

Dit is in het dagelijks leven al niet netjes. Mensen die je in de
rede vallen terwijl je nog spreekt, omdat ze al weten wat je gaat
zeggen en daarom hun antwoord al klaar hebben. Of ze willen
graag de leiding in het gesprek houden.

‘Ja dat ken ik uit ervaring, men is dan niet beleefd genoeg
om je uit te laten spreken.’

Het kan ook op hoog niveau plaatsvinden, een koning Darius
die zich laat gezeggen door zijn raadgevers in Daniël 6 en krijgt
niet de gelegenheid om goed er over na te denken en later
blijkt dat het hem tot oneer en schande brengt omdat Daniël in
de leeuwenkuil geworpen wordt.

‘Zo ging dat ja. Hij werd misleid in het ‘gesprek’ wat ze met hem
voerden en dat leidde tot de terechtstelling van Daniël.’

Later werd de koning bijzonder beschaamd, maar God redde
Daniël
en zo kwam het goed. Maar wat een enorme gevolgen had
de communicatie tussen de raadgevers en de koning! Zo is het be-
langrijk echt te luisteren naar wat gezegd wordt en wat niet.
Daniël werd op een wonderlijke manier gered als een machtig type
van de opstanding van Christus!

 

 

 

 

 

 

Woord vandaag

Vóór de ondergang verheft zich het mensenhart,
maar nederigheid gaat vóór de eer.
Spreuken 18:12

Ongetwijfeld zag Salomo in zijn dagen dit gebeuren. Het hart van
de mens dat zich verheft, misschien op basis van neergezette pres-
taties. Dat gebeurt voordat het breken ervan komt, want het woord
‘ondergang’ heeft te maken met ‘in stukken breken’ of ‘ruïneren’.
Wij zien een duidelijke illustratie hiervan bij koningin Izebel in 2
Koningen 9:30-37 waar dit wel erg letterlijk waarheid wordt.

‘Akelig als je dat leest ja. Zij zal ongetwijfeld een type zijn van een
ontrouw Israël?’

Zeker. Dat voert nu wat te ver, maar laten we volstaan met de op-
merking, dat ‘Izebel’ eigenlijk ‘onaangeraakt’ betekent en dat weer-
spiegelt de situatie van Israël, dat de gemeenschap met Jahweh
niet wilde, maar zich tot de afgoden keerde. Daardoor verbrak zij
het (huwelijks)verbond van de Sinaï en dat betekende balllingschap,
verstrooiing onder de natiën.

‘En hebben we een illustratie van het tweede deel van deze Spreuk?’

Jawel, een hele bekende waarin deze hele Spreuk naar voren komt:
David en Goliath. 1 Samuël 17. Goliath is hooghartig en zou Davids
vlees wel eventjes aan de vogels en de beesten te eten geven. Het
liep totaal anders, David vertrouwde op Jahweh, op de God van Israël,
en behaalde door Zijn macht de overwinning op deze grote filistijn!
Ootmoed/nederigheid gaat aan de eer vooraf.

Woord vandaag

‘We leren toch elke dag wat van die Spreuken, he.’

Ook die van vandaag boeit ons:

Het bezit van een rijke is zijn sterke stad,
als een hoge muur, in zijn verbeelding.
Spreuken 18:11

Veel rijken wanen zich veilig in hun rijkdom. Sommigen
menen misschien wel hun gezondheid te kunnen kopen.
Als ze veel geld hebben kunnen ze immers de beste dokters
betalen. Vroeg of laat komen ze er achter, dat zelfs dat niet
zal helpen. Vertrouwen op de onzekerheid van rijkdom zal
blijken geen stand te houden.

‘Het is waar, veel rijken maken zich voortdurend druk over hoe
ze hun rijkdom vast moeten houden.’

Ja, daar zijn ze dag en nacht mee bezig. Ze beelden zich daar-
mee in, beschut te zijn en onaantastbaar voor het kwaad. Dat
is wat deze wijze Spreuk aangeeft. Hij kan zich verschansen
achter zijn bezit, zijn weelde. Een andere Spreuk zegt, dat de
rijkdom ineens vleugels kan krijgen en verdwenen is.

‘Paulus schrijft in 1 Timotheüs 6:17 ook over het vluchtige van
rijkdom.’

Ja, hij zegt dat we niet vertrouwen op de onzekerheid van
de rijkdom, maar onze zekerheid is in Hem, die ons liefheeft
en ons nooit zal begeven of verlaten. En we zien dagelijks dat
de hebzucht een wortel van alle kwaad is. Soms lijkt het erop,
dat iedereen die in een positie zit om zich te verrijken dat ook
doet en fraudeert …. tot het aan het licht komt.
Beter is het, als gelovige te leven in godsvrucht met tevreden-
heid. Je hebt genoeg, je bent rijk in Hem!