Opdat wij weten, wat God ons in genade schenkt!

‘Nu zijn we bij het laatste vers van Spreuken 16, ook weer een aparte.’

Dat kun je wel zo zeggen ja. We kunnen daarvan weer een prachtige illustratie
vinden in de Schrift.

het lot wordt in de schoot geworpen,
maar elke beslissing daardoor komt van Jahweh

Bij loting denken wij aan toeval. Maar in de Schrift is dat zeker niet het geval.
Het woord ‘schoot’ verwijst naar de borstlap van de efod waarin de stenen
werden ‘geworpen’, en de uitkomst ervan was bepalend en kon hele grote ge-
volgen hebben.  Het land waar het volk Israël ging wonen, werd door loting
aan de stammen verdeeld. Lees Jozua er maar op na, in de Thora stond de be-
paling dat dat zo moest gebeuren (Numeri 26:56 en 33:54).

‘Ja je moet wel weten dat het met de efod te maken heeft, anders denk je mis-
schien wel aan een voetballoting.’

Maar niet alleen het land, maar ook voor specifieke mensen was het heel bepa-
lend en ging het niet altijd om de efod. Denk bijvoorbeeld aan Jona in Jona 1:7
en bij Haman in de geschiedenis van koningin Esther. En later ook bij de 11
apostelen van de besnijdenis, als er geloot wordt wie de opengevallen plaats
zou gaan innemen. Daardoor komt Matthias in beeld, wellicht niet de keuze
die anderen zouden hebben gedaan, maar door het lot besliste Jahweh!

‘In de tweede regel staat het zo duidelijk he:’elke beslissing daarvan is van Jahweh.’

Daar wordt het Hebreeuwse ‘misjpat’ gebruikt, dat te maken heeft met gericht, een
zekere beslissing. Daardoor werd richting gegeven aan een situatie. Als we denken
aan de genoemde voorbeelden uit de Schrift zien we het grote belang van het erken-
nen, dat alles in Gods hand is. Hij leidt ook het lot! Hij leidt ons leven, en er kan niets
fout gaan, want bij Hem valt alles op de juiste plaats, Hij beschikt, terwijl de mens
allerlei gedachten kan hebben. Gelukkig is de uitkomst helemaal in Zijn hand.

‘Het is nu bijna voorbij, dat 16e hoofdstuk van Spreuken, veel van
opgestoken, het loont de moeite!’

Dat is altijd zo, Gods woord is nooit saai, als je ogen ervoor geopend zijn,
en dat was ook het gebed van de Psalmist: ‘Open mijn ogen opdat ik aan-
schouw de wonderen van Uw onderwijzing’ (Psalm 119:18). Dit oprechte
gebed wordt verhoord! Laten we dan kijken naar Spreuken 16:32.

een geduldig man is beter dan een dappere held,
en wie zijn geest beheerst, is beter dan wie een stad inneemt

Het ‘geduldig man’ is in Hebreeuws: ‘hij, die langzaam tot woede komt’.
Daarin zit geduld aangegeven, maar niet geduld in het algemeen. Het
gaat hier om boos, woedend worden. Iemand die beheerst is, zal niet
snel ontstemd raken, maar wandelt in vrede. Volgens Paulus kan dat
alleen door de geest van God, want de vrucht van de geest is onder an-
dere geduld en zelfbeheersing (inhouding).

‘Als het spannend is onder gelovigen, heb je al snel woede-uitbarsting-
en.’

Met name in twisten en strijd merk je dat, ja. Dan komen mensen soms
ineens heel anders naar voren, in het bijzonder als zij gekoesterde zaken
moeten inleveren. Het woord van God werkt dan als een tweesnijdend
scherp zwaard. Daarom is ook het tweede gedeelte van deze Spreuk zo
klemmend waar. Het is zo, dat als je je langzaam tot woede komt, je
beter bent dan een meesterlijk man (Hebreeuws: gibbur).

‘Je zou willen, dat de gelovigen in twisten niet zo heftig zouden zijn.’

Het bestaan van twisten (ruzies) onder gelovigen is sowieso al zeer be-
denkelijk, maar het vervolg van de Spreuk laat er geen misverstand over
bestaan: ‘wie zijn geest beheerst (Hebreeuws: masjal, zelfde woord wordt
in Spreuken 1:1 met ‘spreuken’ vertaald), dan wie een stad inneemt’.
Het innemen van een stad vergt heel veel kracht en wijsheid, maar als je
dus je geest kunt beheersen heb je meer dan dat! Opnieuw zien we, dat
dat alleen door de geest van God kan. En die hebben wij ontvangen!

‘Nu zijn we alweer aan vers 31 van Spreuken 16 toe, en wat zegt dat?’

Grijsheid is een sierlijke kroon,
ze wordt gevonden op de weg van de gerechtigheid.

Grijze haren komen met de jaren en wijzen op ervaring. Het natuurlijke respect
zou er zijn, ook volgens de Thora moest Israël de ouderen waarderen (Leviticus
19:32) en zelfs voor hen opstaan (dat gebeurt in tram, bus, metro en trein niet
meer), gelet op hun levenswijsheid die zij hebben opgedaan.  Dat is iets wat wel
wat zegt.

‘Maar men zegt ook wel: hoe ouder hoe gekker.’

Zeker zit daar wel iets in. Sommige oudere mensen gedragen zich niet naar de
haarkleur. Er wordt in deze Spreuk iets bij gezegd: ze wordt gevonden op de
weg van gerechtigheid. Als een mens wandelt in gerechtigheid, en dat zou het
goede nieuws in, door en van ons leven zijn, dan leidt dat tot het afdwingen van
respect en vooral eer van God in het leven. Dan is grijsheid wijsheid.

‘Ja, en dé Rechtvaardige is toch de Heer Jezus zelf?’

Absoluut. Hij is dé Tsaddiq, dé Rechtvaardige bij uitstek, die nota bene stierf voor
al die onrechtvaardigen. We zijn aangewezen op Zijn rechtvaardige werk als het om
onze redding gaat; wij zijn als gelovigen gerechtvaardigd om niet in Zijn genade door
de vrijkoping die in Christus Jezus is. Wat een genade! Daar kan niets van onze kant
aan toegevoegd worden; wij zijn allemaal compleet aangewezen op Zijn genade!

‘Ja mooi, zo krijg je weer evangelie naar je toe.’

Het evangelie ís en blijft goed nieuws; mooi, dat schrijvers binnen het christendom
vragen durven stellen bij een (theoretische) eeuwige hel in het licht van de liefde van
God aandacht krijgen in de christelijke media. Overigens is het evangelie alleen echt
evangelie als iedereen gered wordt; dát eert God en honoreert het werk van Jezus
Christus volledig!

‘We zijn weer fijn in Spreuken 16 bezig. Wat brengt vers 30
ons?’

‘Zo dat was wel even wat, de uitstap naar het boek Esther.’

Ja, wellicht volgend jaar weer verder, en nu gaan we terug naar het boek
Spreuken, want we hadden het 16e hoofdstuk nog niet af. En daar zitten
in die enkele verzen nog wel wat bijzonderheden. Sowieso wijsheid van
Jahweh door Salomo gegeven, en dat zouden we niet missen. De eerst-
volgende tekst waar we naar kijken is vers 29:

Een man van geweld misleidt zijn naaste
en brengt hem op een weg die niet goed is

We zitten hier in een gedeelte, dat spreekt over het spreken van de
man die verkeerd van hart is. ‘Een man van geweld (Hebreeuws:
chamas)’ is iemand die zelf een hart heeft dat verkeerd is en van
daaruit spreekt hij tot zijn naaste om die te misleiden. Daar begint
het mee; in Psalm 140:1-3 lezen wij over de activiteiten en vooral
de woorden die zo’n man spreekt. Paulus citeert dat in Romeinen 3.

‘Die man is eigenlijk Haman uit de geschiedenis van Esther!’

Precies, we zien in de Amalekiet Haman deze Spreuk werken. Hij wilde
de koning misleiden en velen op een verkeerde weg brengen. Daarin
is hij natuurlijk een type van de wetteloze, die erop uit zal zijn om de
Joden om te brengen. In feite zal de wetteloze velen misleiden door
de woorden die hij spreekt, niet in de eerste plaats door zijn geweld.

‘Met woorden iemand misleiden is en kan veel subtieler zijn.’

Ja, en daarom wordt te zijner tijd aan de wetteloze een mond gegeven,
als tegenbeeld van Mozes, die Aäron als mond kreeg. Die zal grote dingen
spreken tegen de Allerhoogste, de God en Vader van onze Heer Jezus
Christus. We zien ook dat de duivel (Grieks: diabolos) met woorden pro-
beerde de Heer in de woestijn te misleiden, en het antwoord was:
‘Er staat geschreven’, en zo is de Heer een geweldig voorbeeld!