Opdat wij weten, wat God ons in genade schenkt!

‘Ja jij met je ‘allen’ steeds. Ken jij die plaat, van de brede en de smalle weg? Heb je weleens gekeken hoe het afloopt met al die mensen op de brede weg? Die komen allemaal in het vuur! En dat zegt de Bijbel toch? De poel des vuurs, in Openbaring.
Weet je wie daar allemaal in komen? Hitler ongetwijfeld. Stalin. Mao. De beulen van Auschwitz. De beulen van de Franse revolutie met hun guillotines. En jij wou zeggen……. toch uiteindelijk allen?’ Nou, laat dit duidelijk zijn: niet ik zeg dat, maar Gods woord! Daar gaat het om uiteindelijk ‘allen’ of ‘alle mensen’, die gered worden. Paulus schrijft in
1 Timoteüs 4:10 ‘God is de redder van alle mensen, inzonderheid van de gelovigen. Beveel en leer dit’. Dat is duidelijke taal. Er waren in zijn dagen genoeg illustere machthebbers geweest, die veel bloed hadden vergoten om hun machtsdoelen te bereiken. Toch schreef Paulus dit. Het Romeinse rijk kenmerkte zich door een opvallende hardheid. De soldaten aan het front waren wreed en deinsden niet terug voor verschrikkelijke dingen. Paulus wist dat. En hij schrijft deze woorden op, geïnspireerd door God. God is veel groter dan wij denken. En de geschiedenis kent kanten, waarvan wij niet weten. Je kunt soms, door meer informatie te ontvangen, een heel andere kijk op leiders krijgen, die op wrede wijze heersten. Niet om hun wandaden goed te praten of te verkleinen, maar God zal in het eindgericht (de grote witte troon, Openbaring 20:11-15) álle werken, samen met de motivatie erachter, beoordelen. Dat is het gericht. Dan zal er niets verborgen blijven. Waar mensen zich nu nog achter iets kunnen verschuilen, zal het dan onmogelijk zijn. Het ontdekkende licht van God schijnt dan dwars de mensen heen en er wordt zichtbaar wat in hun hart was. Het bijzondere is, dat de gemeente, het lichaam van Christus, daar wellicht een heel belangrijke rol bij speelt! Want de apostel Paulus schrijft in zijn eerste brief aan de Corinthiërs (6:1-3):
‘Of weten jullie niet, dat de heiligen de wereld zullen oordelen? En indien bij u het oordeel over de wereld berust, zijt gij dan onbevoegd voor de meest onbetekenende rechtspraak?’
Daarnaast schreef Paulus later aan de Romeinen, dat in het gericht God zal richten over-eenkomstig ‘mijn evangelie’ (Romeinen 2:16). En Paulus’ evangelie is vol van genade!

Iemand, die Abrahams leeftijd toen Izaak geboren werd, onlangs bereikte, is een bekende naam in evangelisch Nederland. Hij schreef ‘De grote toekomst van Israël, de kerk en de volken’. Hij is nu 100, net als Abraham toen. 100 is wel een apart getal trouwens, in de Bijbel. Het heeft te maken met ingaan in het koninkrijk (of het leven). Het is het produkt (of resultaat) van 10 x 10.
Als de 10 woorden (van Exodus 20) vervuld worden. Want die 10 woorden waren een belofte, ‘gij zult’ is toekomende tijd, en het zal dus nog vervuld worden. Een Gimel, een kameel (de Hebreeuwse letter Gimel, getalswaarde 3), gaat heel moeilijk door het oog van de naald (de Hebreeuwse letter Qof, met getalswaarde 100), zo moeilijk zal de rijke (Jood) het koninkrijk der hemelen binnen gaan. En hoe waar zijn deze woorden, en hoe brandend actueel in deze tijd! Want er zijn bepaalde rijke Joden in deze tijd, die zullen niet of nauwelijks het koninkrijk der hemelen zullen ingaan. Net zo min als je 3 op 100 kunt delen, want dan krijg je 33,333333……. 100 zit ook in de afmetingen van de toegangspoorten van de tabernakel en tempel verweven. Je komt steeds door de 100 een ruimte verder, totdat je als hogepriester in het heilige der heiligen bent, de tegenwoordigheid van Jahweh. En het paulinische evangelie laat ons zien, dat allen uiteindelijk het leven en onsterfelijkheid zullen ontvangen, maar dan is het koninkrijk der hemelen voorbij, we zijn dan in de volkomenheid, de volmaaktheid beland, nadat de volkeren vele, vele jaren de bladeren van het geboomte van het leven hebben ontvangen tot genezing. Dan zijn alle tranen van de ogen afgewist. Dan is er geen tweede dood meer. De poel des vuurs is dan opgebrand. Er zal volkomen leven zijn, God alles in allen! Wat een rijk evangelie he!

‘He ik ben eigenlijk wel erg benieuwd naar je volgende voorbeeld. Je sprak er nogal ernstig over gisteren, kolossale omvang en zo..’
Ja, dat klopt, het gaat om een kernvers in de Romeinenbrief over het evangelie. Laat ik dan gelijk maar met de deur in huis vallen. Het betreft Romeinen 1:17. De NBV leest zo:
‘In het evangelie openbaart zich dat God enkel en alleen wie gelooft als rechtvaardige aanneemt, zoals ook geschreven staat: ‘De rechtvaardige zal leven door geloof.’
De schrik slaat je om het hart. Hier wordt het evangelie veranderd, om zeep geholpen, de nek omgedraaid. Wat hier staat is geen evangelie meer. Nou, laten we maar beginnen. Het woord ‘evangelie’ is hier abusievelijk ingevoegd, er staat kortweg: ‘ in het(zelve)’. De vertaling
‘openbaart zich’ krijgt het voordeel van de twijfel; het is een lastige werkwoordsvorm. Liever lees je met de concordante vertaling mee: ‘wordt geopenbaard’. Het kenmerkende voegwoord ‘want’ is weggevallen, hier onverantwoord omdat het een zeer duidelijke verbinding legt met vers 16. Het gaat in dit vers naar de NBV om de gerechtigheid van de mens, in plaats van die van God. We lezen hier van een onmachtige, afwachtende God, die het geloof van een mens honoreert met ‘als rechtvaardige aannemen’. Er staat gewoon: ‘uit geloof tot geloof’. Het is nog de vraag om welk geloof dit gaat. Het ‘enkel en alleen’ is ingevoegd door vertalers, naar de theologische leer, dat God alleen de gelovigen van nu redt en de rest voor eeuwig in de hel belandt. Het draait dus helemaal om de mens, ook deze tekst legt het bij de mens neer, het hangt van de mens af. Dus: genade valt weg en de eigen werken van de mens in het zadel. Vandaar, het is een misser, die kolossaal is. Het evangelie van God, die Zijn eigen gerechtigheid erin onthult, wordt ons ontnomen.
Lees je mee met de concordante vertaling, dan zie je dit: ‘Want Gods gerechtigheid wordt daarin geopenbaard, uit geloof tot geloof, gelijk geschreven staat: De rechtvaardige echter, zal uit geloof leven’. Dat ‘uit geloof tot geloof’ is heel boeiend; je kunt dit misschien lezen als ‘uit (het) geloof (van Jezus Christus) tot (het) geloof (van de mens)’; of: ‘uit (Gods) geloof tot (het) geloof (van Jezus Christus)’. In beide gevallen komt het geloof van Jezus Christus naar voren, dat verderop in hoofdstuk 3 uitgebreider aan de orde komt. Dus niet ons geloof! Het draait in deze tekst om God, en om Jezus Christus! De kern is: Góds gerechtigheid wordt in het evangelie geopenbaard! En dat leidt tot heil, tot redding van allen. Kijk, dat is evangelie. Het hangt van God af, gelukkig wel!

‘Nou zeg, dat was niet zo leuk, jouw dagstukje van gisteren over de NBV!’
Waarom niet? ‘Nou het was nogal negatief over die vertaling.’ Ja, dat is correct. ‘Waarom doe je dan zo?’ Omdat het belangrijk is, dat gelovigen bij het lezen een goed idee krijgen wat er werkelijk staat. Want dat is de basis van je leven, daar leef je op, toch? ‘Ja, dat is waar. Maar, noem eens een voorbeeld, dan?’ Oke. In 2 Tessalonicenzen 3:5 lees je in de NBV: ‘Moge de Heer uw wil en uw verlangen richten op de liefde van God en de stand-vastige trouw aan Christus’. Hier is het woord ‘echter’ weggevallen; de woorden voor ‘wil’
(Grieks: thelema) en ‘verlangen’ (Grieks: epipotheo) staan niet in de Griekse tekst; wel staat er het woord voor ‘hart’ (kardia). Men heeft dus het woord ‘hart’ willen uitleggen met de woordcombinatie ‘wil en verlangen’, alsof de lezer niet zou weten wat een ‘hart’ is…. De uitdrukking ‘standvastige trouw’ is een omschrijving van het begrip ‘volharding’ (Grieks: hupomone). De woorden ‘ standvastig’ en ‘ trouw’  zijn weer andere Griekse woorden, die hier in dit vers niet voorkomen. Dus we zitten in deze tekst al aan een aardig aantal flinke afwijkingen van de Griekse tekst. Een helder voorbeeld van ‘doeltaalgericht’  ten koste van ‘ brontekstgetrouw’. Maar er zit nog een misser in deze tekst. Men vertaalde: ‘standvastige trouw aan Christus’, en legt het daarmee bij de mens neer. Maar dat staat er niet, en dat hebben ze in de voetnoot onderaan de bladzijde ook toegegeven.  Er staat: ‘ de volharding van Christus’, en dan gaat het niet om onze standvastige trouw, maar om Zijn volharding! En, eerlijk gezegd, voor je geloofsleven heb je meer steun aan de volharding van Christus, dan aan proberen zelf standvastig trouw te zijn.
‘Ja , dat is nogal wat, daar ben ik toch wel stil van’. En daarom is het nodig een vertaling in handen te hebben, die werkelijk trouw de grondtekst volgt. Dat is zo belangrijk voor je geloofsleven, en, nog belangrijker: het is meer tot eer van God en doet Zijn genade helder schijnen! Overigens: morgen komt er nog een voorbeeld, en dat is er werkelijk een van kolossale omvang…..

Gisteren meldde een christelijke krant juichend, dat de ‘Nieuwe’ bijbel een bestseller blijkt. Op het zwaar commercieel getinte, christelijke lees- en luisterfestival
in Ede, wordt symbolisch het miljoenste exemplaar verkocht. Men heeft voor deze NBV vertaling dan ook aan massieve (om niet te zeggen: agressieve) marketing gedaan. Destijds werden allerlei gelovige en ook vooral ongelovige BN-ers van stal gehaald om dit nieuwe produkt goed in de markt te zetten. De gereformeerd-vrijgemaakte kerken hebben de NBV vrij klakkeloos als kanselbijbel ingevoerd. En zie daar: in 2004 ingevoerd en nu een miljoen verkocht; een waar kassucces voor het NBG. Inmiddels is de NBV in verkoop-ranking ‘Knielen op een bed violen’ en ‘De ontdekking van de hemel’ gepasseerd.
Kijken we –naast de materiële- even naar de geestelijke kant ervan, dan valt er wel wat op deze nieuwe vertaling af te dingen. De vertaling is tot stand gekomen aan de hand van twee principes of leidraden: ‘brontekstgetrouw’ en ‘doeltaalgericht’. Als je m leest (en dat doe ik nauwelijks), dan is de NBV vaker doeltaalgericht dan brontekstgetrouw. En dat is gewoon een groot verlies. Men meldt optimistisch, dat de jeugd deze bijbel meer zou lezen, omdat het begrijpelijker is. Maar….krijgt de lezer ook naar binnen wat de brontekst in het Hebreeuws en Grieks zegt? Elke vertaling levert verlies op in vergelijking met de oor-spronkelijke tekst, dat is nu eenmaal zo. Waar men streeft naar ‘doeltaalgericht’, wordt de tekst al te snel aangepast aan de omgangstaal. En die is altijd in beweging, dus je loopt altijd achter de feiten aan. Daarbij is de bijbel een boek om te onderzoeken, en niet alleen te lezen. Een Hebraïcus (docent Hebreeuws aan een universiteit), zegt van de NBV: ‘Als je me vraagt of ik aan de NBV gewend ben – nee, absoluut niet. De NBV is heel erg ver weg bij de Hebreeuwse grondtekst’. Weet u wat? Ik wacht op de verschijning van de herziene Statenvertaling, die komt over ongeveer een jaar uit. Die heeft het principe van de aloude Statenvertaling (woord voor woord de grondtekst volgen) niet losgelaten, maar de taal aangepast aan nu. Dan blijf je heel wat dichter bij huis.